انواع ضایعات الکترونیکی و روش‌ های دفع آن‌ ها

انواع ضایعات الکترونیکی یا e-waste به مجموعه‌ای از دستگاه‌ ها و قطعات الکترونیکی گفته می‌شود که دیگر قابل استفاده نیستند یا از رده خارج شده‌اند. این ضایعات شامل کامپیوتر، تلفن همراه، تلویزیون، دوربین، ماشین حساب، لوازم خانگی و غیره هستند. ضایعات الکترونیکی یکی از مهم ‌ترین مسائل زیست محیطی امروز جهان است که نیاز به مدیریت و بازیافت مناسب دارد. زیرا این ضایعات حاوی مواد سمی و خطرناکی هستند که می‌توانند به سلامت انسان و محیط زیست آسیب برسانند. از طرف دیگر، این ضایعات دارای مواد با ارزشی هم هستند که می‌توانند با بازیافت مجدد به چرخه تولید برگردند و منافع اقتصادی و اجتماعی داشته باشند. در این مقاله، می‌خواهیم به انواع ضایعات الکترونیکی و روش‌ های دفع آن‌ ها بپردازیم.

انواع ضایعات الکترونیکی

به طور کلی، ضایعات الکترونیکی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: خانگی و صنعتی. خانگی شامل دستگاه‌ ها و قطعات الکترونیکی است که در خانه‌ ها و محل ‌های عمومی استفاده می‌شوند. مثلاً تلویزیون، رادیو، موبایل، لپ‌ تاپ، مایکروویو، یخچال و غیره. و صنعتی شامل دستگاه‌ ها و قطعات الکترونیکی است که در صنایع و کارخانه‌ ها استفاده می‌شوند. مثلاً کامپیوتر، مانیتور، پرینتر، اسکنر، دوربین، تجهیزات پزشکی و غیره.

به طور جزئی‌تر، ضایعات الکترونیکی را می‌توان به 10 دسته زیر تقسیم کرد:

لوازم خانگی بزرگ

یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، خشک کن لباس، ماشین ظرفشویی، اجاق گاز برقی، مایکروویو، پنکه برقی و کولر.

لوازم خانگی کوچک

جاروبرقی، توستر، آسیاب، دستگاه قهوه ساز،لوازم آرایش مو و خشک کردن، مسواک زدن و اصلاح.

ابزارهای الکترونیکی

دوربین، ماشین حساب، ساعت، موسیقی ساز، اسباب بازی، وسایل ورزشی و تفریحی.

لوازم ارتباطی

تلفن، موبایل، فکس، رادیو، تلویزیون، ماهواره، آنتن، مودم، روتر.

لوازم رایانه‌ای

کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت، مانیتور، کیبورد، ماوس، پرینتر، اسکنر، کارت حافظه، فلش، هارد، سی دی، دی وی دی.

لوازم نوری

لامپ، چراغ، پروژکتور، لیزر، ال ای دی.

لوازم صوتی و تصویری

رادیو، کاست، سی دی پلیر، دی وی دی پلیر، ام پی تری پلیر، ام پی فور پلیر، هدفون، بلندگو، میکروفون، ضبط، ویدئو، دوربین فیلمبرداری.

لوازم پزشکی

تجهیزات تشخیصی، درمانی، پیشگیری، نظارتی و پشتیبانی زندگی، دستگاه اکسیژن، دستگاه تنفس مصنوعی، دستگاه فشارخون، دستگاه اندازه گیری قند خون، دستگاه اندازه گیری دما و غیره.

لوازم امنیتی

دوربین مداربسته، آژیر، سنسور، آلارم، قفل برقی، کارت خوان، اثر انگشت خوان و غیره.

لوازم دیگر

باتری، شارژر، آداپتور، خازن، دیود، ترانزیستور، رله، سوئیچ و غیره.

روش‌ های دفع ضایعات الکترونیکی

دفع به معنای حذف یا کاهش آن‌ ها از محیط زیست است. روش‌ های دفع ضایعات الکترونیکی را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: دفع نامناسب، دفع مناسب و بازیافت.

بیشتر بخوانیم » خریدار ضایعات شبانه روزی

دفع نامناسب

دفع نامناسب به روش ‌هایی گفته می‌شود که ضایعات را بدون رعایت استاندارد های زیست محیطی و بهداشتی از بین می‌برند. این روش‌ ها شامل دفن، سوزاندن، ریختن، فروشندگی و انتقال غیرقانونی ضایعات الکترونیکی به کشور های دیگر هستند. همچنین این روش‌ ها باعث می‌شوند که مواد سمی و خطرناکی که در ضایعات وجود دارند، به خاک، هوا و آب آلوده شوند و به سلامت انسان و جانداران دیگر آسیب برسانند. برخی از این مواد عبارتند از: جیوه، کادمیوم، سرب، کروم، بریلیوم، آرسنیک، نیکل، لیتیوم، نقره، طلا و غیره. این روش‌ ها همچنین باعث اتلاف منابع و انرژی می‌شوند و موجب کاهش ارزش اقتصادی ضایعات الکترونیکی می‌شوند.

دفع مناسب

دفع مناسب به روش ‌هایی گفته می‌شود که ضایعات را با رعایت استاندارد های زیست محیطی و بهداشتی از بین می‌برند. این روش‌ ها شامل تفکیک، جمع آوری، حمل و نقل، مراقبت و نگهداری، انبارداری، پردازش و دفن ایمن ضایعات الکترونیکی هستند. همچنین این روش‌ ها باعث می‌شوند که مواد سمی و خطرناکی که در ضایعات وجود دارند، کنترل شوند و به حداقل برسند. این روش‌ ها باعث می‌شوند که منابع و انرژی مصرفی در دفع ضایعات الکترونیکی کاهش یابند و موجب افزایش ارزش اقتصادی ضایعات الکترونیکی نشوند.

بازیافت

بازیافت به روش ‌هایی گفته می‌شود که ضایعات را بازپردازش می‌کنند و مواد قابل استفاده‌ای را از آن‌ ها استخراج می‌کنند. این روش‌ ها شامل جداسازی، خرد کردن، آسیاب کردن و … ضایعات الکترونیکی هستند. این روش‌ ها باعث می‌شوند که مواد با ارزشی که در ضایعات وجود دارند، به چرخه تولید برگردند و مجدداً استفاده شوند. همچنین این مواد شامل فلزات، پلاستیک و غیره هستند. این روش‌ ها باعث می‌شوند که منابع و انرژی مصرفی در تولید جدید کاهش یابند و موجب افزایش ارزش اقتصادی و اجتماعی ضایعات الکترونیکی شوند.

مدیریت زباله های ناشی از ضایعات الکترونیکی

برای موفقیت در مدیریت ضایعات الکترونیکی، باید از استراتژی های رفتاری متنوعی استفاده شود. این استراتژی ها باید تأثیر مثبتی بر زنجیره مدیریت ضایعات الکترونیکی داشته باشند و به حفظ محیط زیست کمک کنند. برخی از استراتژی های کلیدی شامل جمع آوری و بازیافت درست ضایعات الکترونیکی، تشویق به طراحی محصولات قابل بازیافت و استفاده از فناوری های پاک و سبز است.

از این رو، مدیریت ضایعات الکترونیکی یک مسئله حیاتی است که نیازمند همکاری بین دولت ها، صنعت و جامعه است. با اتخاذ راهکارهای مناسب و استفاده از استراتژی های قوی، می توانیم بهبودی در مدیریت ضایعات الکترونیکی و حفظ محیط زیست داشته باشیم و به وفور از پتانسیل های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی استفاده کنیم.

نتیجه گیری

با توجه به مطالب گفته شده، می‌توان نتیجه گرفت که انواع ضایعات الکترونیکی یکی از چالش‌ های بزرگ زیست محیطی امروز جهان هستند که نیاز به مدیریت و بازیافت مناسب دارند. ضایعات الکترونیکی حاوی مواد سمی و خطرناکی هستند که می‌توانند به سلامت انسان و محیط زیست آسیب برسانند. از طرف دیگر، دارای مواد با ارزشی هم هستند که می‌توانند با بازیافت مجدد به چرخه تولید برگردند و منافع اقتصادی و اجتماعی داشته باشند. بنابراین، باید از روش ‌های دفع نامناسب ضایعات الکترونیکی خودداری کرد و به روش ‌های دفع مناسب و بازیافت آن‌ ها توجه کرد. این کار نه تنها محیط زیست را حفظ می‌کند، بلکه اقتصاد و جامعه را نیز توسعه می‌دهد.